قاطع اما با محبت

ديده مي‌شود كه والدين مختلف شيوه‌هاي متفاوتي را براي ارتباط كودكان خود بكار مي‌برند. اين شيوه ها را با وجود تنوع آن ها مي توان در چهار دسته طبقه بندي كرد. اين دسته بندي بر اساس دو ويژگي مهم در ارتباط با كودك، شامل محبت و قاطعيت صورت مي‌گيرد .

معناي لغوي قاطعيت در ارتباط با كودك به معني استواري و ثبات در رأي است. بطوري كه با دليل خاصي كاري انجام شود و ادامه پيدا كند و براحتي تغيير نكند. و منظور از محبت همان پذيرش و صميميتي است كه والدين در مقابل كودك از خود نشان مي‌دهند.

انواع والدين بر حسب نحوه برخورد با كودكان: والدين را بر حسب اينكه چه ميزاني از قاطعيت و محبت را در ارتباط با كودكان خود نشان مي‌دهند مي‌توان به چهار طبقه دسته بندي كرد.

والدين قاطع و محبت كننده

اين دسته از والدين آنهايي هستند كه قاطعيت در كلام و گفتار دارند. بدون دليل كاري را انجام نمي‌دهند و وقتي دليلي براي انجام كاري وجود داشته باشد با قاطعيت آن را انجام مي‌دهند. يا برعكس ، اگر دليلي منطقي وجود نداشته باشد با قاطعيت از انجام آن خودداري مي‌كنند و تسليم خواسته‌هاي كودك نمي‌شوند. آنها در عين قاطع بودن ، صميمي و با محبت نيز هستند. به خواسته‌هاي كودك به صورت متعادل توجه دارند و از اينكه تمام خواسته‌هاي كودك را براي ساكت كردن او بپذيرند خودداري مي‌كنند. چنين مادراني كار تربيت كودك را با محبت و پذيرش جلو مي‌برند و از تنبيه بدني خودداري مي‌كنند. و از شيوه‌هايي مثل قطع كوتاه محبت (مثل اخم ، مثل نگاه تنبيه آميز) براي تنبيه استفاده مي‌كنند.

والدين قاطع طرد كننده

اين دسته از والدين با وجود قاطعيت زيادي كه دارند فاقد محبت و صميميت هستند. آنها در رفتار و گفتار خود چندان پذيرش و صميميتي از خود نشان نمي‌دهند. سختگير و خشك و خشن مي‌باشند. ممكن است از تنبيه‌هاي شديد هم استفاده كنند. كودكان اين والدين هميشه احساس خلاء عاطفي مي‌كنند. اين كودكان يا مثل والدين خود طرد كننده و سرد و خشن بار مي‌آيند يا شديدا نيازمند محبت.  چنين كودكاني اختيار ، عزت نفس و اعتماد به نفس كافي ندارند.

والدين با محبت فاقد قاطعيت

اين والدين شايد به همان اندازه والدين قاطع با محبت به كودكان خود محبت مي كنند، اما قاطعيت كافي ندارند. بطوري كه با كوچكترين اصرار و پافشاري تسليم كودك مي‌شوند. رفتارهاي خود را زود تغيير مي‌دهند و شيوه تربيتي و ارتباطي ندارند. اين كودكان ياد مي‌گيرند كه با كمي اصرار مي‌توانند پدر يا مادر را راضي كند.

والدين فاقد قاطعيت طرد كننده

اين دسته از والدين نه قاطعيت دارند نه محبت. معمولا كودكان را بحال خود مي‌گذارند. بر شيوه‌هاي تربيتي پايبند نيستند. و بسيار سهل‌ گير هستند. توجهي به نيازهاي كودك چه جسمي و عاطفي ندارند و عمدتا به دنبال نيازها و خواسته‌هاي خود هستند. اين كودكان ياد مي‌گيرند روي والدين خود حساب نكنند. داراي آزاديهاي مطلق هستند و سرخود بار مي‌آيند.

كدام شيوه ارتباطي مناسبتر است؟

بايد توجه داشته باشيم كه قاطعيت و محبت و تعيين ميزان آن در ارتباط با كودك اهميت بسيار دارد. درجاتي از قاطعيت همراه با محبت براي ارتباط با كودك ضروريست. بطوري كه سالمترين فرزندان را گروه والدين قاطع با محبت پرورش دهند. آنها اعتماد به نفس بالايي دارند و قدرت منطق و استدلال آنها در كنار تأمين شدن نيازهاي عاطفي‌شان رشد پيدا مي‌كند. آنها ياد مي‌گيرند بايد برخي خواسته‌ها را بنا به دلايلي به تأخير انداخت. همچنين در كنار محبتي كه از والدين خود دريافت مي‌كند، مي‌داند كه قاطعيت پدر و مادر به معني فقدان محبت آنها نسبت به او نيست.

توصيه‌هاي تربيتي

در كنار اينكه سعي مي‌كنيم توضيحات خود را در حد درك و توان كودك ارائه كنيم، از بكار بردن واژه‌ها و اصطلاحات و تلفظ كودكانه خودداري كنيم. كودك شيوه صحيح ارتباط زباني را از پدر و مادر ياد مي‌گيرد، بنابراين شيوه درست برقراري ارتباط زباني را به او نشان دهيم.

از گول زدن و فريب دادن كودك بخاطر اينكه موقتا او را ساكت كرده باشيم يا بنا به دلايل ديگر خودداري كنيم. اين مسأله موجب خواهد شد اعتماد كافي به ما نداشته باشند.

 احساسات كودك را درك كنيم. كودكي كه گريه مي‌كند نياز به درك شدن دارند. زماني كه كودك حس كند با او همدردي مي‌شود، راحتتر آرام مي‌گيرد تا زماني كه پدري به اجبار از وي مي‌خواهد بس كند. پدر و مادراني كه اولين بار از اين شيوه استفاده مي‌كنندف  بدانند كه تداوم چنين شيوه كودك را به اين مسأله عادت خواهد داد.

تنها خواسته‌هايي را كه شما دلايل منطقي براي رد آنها داريد با قاطعيت رد كنيد. در غير اينصورت اگر قرار است رفتاري را با اصرار كودك انجام دهيد بدون اصرار او در همان مرحله اول خواستن انجام دهيد.

همينطور اگر خواسته‌اي از كودك داريد و مي‌خواهيد حتما كودك آن را انجام دهد تا آخرين مرحله يعني زماني كه او رفتار مورد نظر را انجام مي‌دهد قاطع بمانيد.

با كودكان خود زياد صحبت كنيد. اين كار علاوه بر سرعت بخشيدن به رشد كلامي او رابطه مناسب و نزديكي را بين شما و او ايجاد مي كند. به او فرصت دهيد صحبت كنيد و دلايلش را توضيح دهد.

 روش ارتباطي توام با احترام با كودك در پيش بگيريد. به اين طريق او خود را موجودي ارزشمند خواهد دانست و عزت نفس او رشد پيدا خواهد كرد. تنبيه را براي فرو نشاندن خشم و ناراحتي خود استفاده نكنيم. علاوه بر اينكه سعي مي‌كنيم تنبيه‌ها بدني نباشد آنها را به عنوان يك شيوه و با حفظ خونسردي خود بكار ببريم.

انتظارات خود را متناسب با توانايي هاي او در آوريم.

بازي بهترين موقعيت براي برقراري ارتباط با كودك است. ساعات زيادي را براي بازي با كودك اختصاص دهيم.

منبع: دانشنامه رشد